Jesteś tym, czym twoje głębokie pragnienie. Jakie twe pragnienie, taka twoja wola. Jaka twoja wola taki czyn. Jaki twój czyn, taki los.
Upaniszada Mundaka
Jak już wiemy, kultura stanowi dla grup i jednostek pewne wzorce, które mogą być bardziej lub mniej okazywane zewnętrznie. Rozwój psychiczny, który kształtuje się przez całe życie wpływa na osobowość. Do takich czynników zaliczamy:- dojrzewanie,
- uczenie się,
- przystosowanie.
„Badana młodzież znajdowała się w fazie dorastanie (13 – 18 lat). W aspekcie pedagogicznym zadaniem, w tym okresie, staje się ukształtowanie poglądu na świat oraz wybór własnej drogi życiowej. Według J. Piageta rozwój osobowości uwarunkowany jest spełnieniem dwóch warunków : 1) opanowanie umiejętności refleksji nad sobą i światem oraz określenia swojego miejsca w świecie. Jednostka osiąga ten poziom, gdy potrafi posługiwać się pewnymi kryteriami pojęciowymi
i logicznymi formami myślenia formalnego; 2) posiadanie pewnego poziomu uspołecznienia tzn. przyswojenia i zinternalizowania pewnego systemu wartości,
a także reguł związanych z aktywnością życiową”[1].
W taki sposób kreujemy swoją tożsamość i budujemy „ja”. Wszystkie czynniki wychowawcze i zewnętrzne, jakie mają wpływ na jednostkę, odbijają się na gruncie kreowania się osobowości. W tym momencie zauważalne jest emocjonalne utożsamiane się danej jednostki z innym człowiekiem, grupą, wyobrażeniem.
[1] F. Kozaczuk, Świat wartości młodzieży z symptomami niedostosowaniu społecznego, Analiza porównawcza postaw wobec norm i wartości nieletnich oraz młodzieży szkolnej i skazanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005, s. 77.
